5 دی 1402
شاتل فضایی (به انگلیسی: Space Shuttle) ، نخستین فضاپیمای قابل استفاده مجدد در جهان بود که اولین بار در سال ۱۹۸۱ پرتاب شد. سه بخش اصلی آن مدارگرد، موتورهای تقویت‌کننده و مخزن خارجی سوخت بودند. ویژگی اصلی شاتل این بود که مهم‌ترین جزء آن، یعنی مدارگرد، می‌توانست به دفعات متعدد به فضا پرتاب شود و روی زمین فرود بیاید. کاشی‌های سرامیکی مقاوم در برابر حرارت که روی بدنه مدارگرد شاتل قرار داشتند، مانع از سوختن آن هنگام عبور از جو زمین می‌شدند.
مستند های علمی نقش بسیار مهمی در گسترش دانش و آگاهی افراد ایفا می‌کنند. این مستندها با ارائه‌ی اطلاعات دقیق و علمی، به مخاطبان این امکان را می‌دهند تا به دنیای پیرامون خود به یک نگاه علمی‌تر نگاه کنند. آن‌ها می‌توانند به مخاطبان کمک کنند تا پدیده‌های طبیعی، فرایندهای علمی یا مسائل فنی را بهتر بفهمند. از جمله اهداف مهم مستندهای علمی، جذب مخاطبان جدید به علوم و ترویج دانش از راه دیگری نیز هست.
پس از فضاپیمای مرکوری، جمینی و فضاپیمای آپولو (که بر روی ماه فرود آمد)، آمریکایی‌ها به دنبال ساخت فضاپیماهای رفت و برگشتی و با قابلیت استفاده مجدد رفتند و به این ترتیب، شاتل‌های فضایی ساخته شدند. شاتل‌ها تا ۷ سرنشین و ۲۵ تن تجهیزات را در خود جای می‌دادند و زمان طولانی‌تری را در مدار زمین به سر می‌بردند. آن‌ها همچنین به یک بازوی روباتیک مجهز بودند که به کمک آن می‌توانستند ماهواره‌ها را به دام انداخته، اقدام‌های لازم را برای تعمیر یا انتقال آن‌ها انجام دهند.
مدارپیما (یا مدارگرد) که گاهی به تنهایی شاتل فضایی خوانده می‌شود، همان وسیله هواپیماشکلی است که به زمین بازمی‌گردد و فرود می‌آید. بوسترهای پیشران جامد پس از فاز اولیه پرتاب جدا شده و در دریا سقوط می‌کنند تا دوباره مورد استفاده قرار گیرند. مخزن خارجی شاتل فضایی هم که معمولاً در تصاویر با رنگ نارنجی مشخص است، پس از فاز نهایی پرتاب از مدارپیما جدا شده و در جو متلاشی می‌شود. شاتل فضایی قادر است تا محموله ۲۴٬۴۰۰ کیلوگرمی را تا مدار ۲۰۴ کیلومتری حمل کند. اگر محموله برای ایستگاه فضایی بین‌المللی باشد که در ارتفاع حدود ۴۰۰ کیلومتری قرار دارد، این قابلیت حمل به ۱۲٬۵۰۰ کیلوگرم کاهش می‌یابد. برای مدار انتقالی زمین‌ثابت، قابلیت حمل محموله به ۳٬۸۱۰ کیلوگرم می‌رسد. این آمار برای شاتل‌های بعد از سانحه چلنجر ارائه شده‌است. تا قبل از چلنجر، قابلیت حمل محموله حدود ۱۵ درصد بیشتر بود که بعد از آن در جهت افزایش ایمنی عملیات این قابلیت حمل کاهش یافت [۵]. البته مدارگردهای مختلف به لحاظ وزنی اندکی با هم متفاوتند که این مسئله می‌تواند روی قابلیت حمل محموله مؤثر باشد. همچنین در طول بیش از دو دهه برنامه شاتل فضایی، وزن قسمت‌هایی از این وسیله مانند مخزن خارجی نیز چند بار کم شده‌است، که این مسئله هم بر روی توانایی شاتل در حمل محموله مؤثر بوده‌است.